Een van de bekendste bedrijven die hun logo aan de klassieke oudheid ontlenen is koffiezaak Starbucks. Het logo verbeeldt een Sirene, hét symbool van onweerstaanbaarheid en verleidelijkheid. Dat zijn blijkbaar eigenschappen van de Starbucks producten: loop je langs een filiaal, dan kun je gewoon niet de geur van hun koffie weerstaan. Als het verleidelijke aroma eenmaal je neusgaten heeft bereikt, dan ben je geheel verloren. Daarbij komt natuurlijk, dat wie eenmaal koffie drinkt, vaak voorgoed in de ban is van het verslavende goedje.
De Sirenen zijn met name bekend uit de Odyssee. Odysseus moest zichzelf aan de mast van zijn schip laten binden, omdat hij anders geen enkel verweer zou hebben gehad tegen het verleidelijk zingen van de vrouwen, die worden voorgesteld met de lichamen van vogels en menselijke hoofden. Ovidius verhaalt dat de nimfen oorspronkelijk mooie vrouwen waren. Toen ze getuige waren van de ontvoering van Persefone, maar geen vinger uitstaken om dit te voorkomen, zou haar moeder Demeter hen in half-vogels hebben veranderd.
Met hun verleidelijke zingen brachten de Sirenen schippers ertoe naderbij te komen, met als enig resultaat dat ze op de rotsen te pletter sloegen. Betere voorbeelden van femmes fatales zijn er nauwelijks te vinden. Of dat laatste een associatie is die Starbucks op het oog heeft gehad betwijfel ik. Helemaal onschuldig is koffiegebruik echter niet. Wie overmatige hoeveelheden consumeert, maakt kans op klachten als slapeloosheid, angstigheid, rusteloosheid, hoofdpijn en hartkloppingen. Ons helemaal aan de lokroep van de Sirenen overgeven, is dus ook voor ons niet aan te bevelen.
Dat de Sirenen mooi waren, lijdt geen twijfel. Dat is dan ook goed terug te zien in het Starbucks logo. Wie aandachtig naar het huidige logo kijkt zal echter ontdekken dat het gezicht van de Sirene niet de volmaakte symmetrie heeft die je misschien zou verwachten. Let maar eens goed op haar neus, hier zijn de symmetrische vormen bewust doorbroken. Té perfect is blijkbaar niet prettig om naar te kijken. Alles wat werkelijk aantrekkelijk is, heeft een zweem van onvolmaaktheid nodig (zie voor een leuk filmpje van het ontwerpproces https://www.fastcompany.com/90157014/the-starbucks-logo-has-a-secret-youve-never-noticed).
Dat de meest ideale vormen uiteindelijk saai worden, kunnen we goed terugzien in de Griekse beeldhouwkunst. In de archaïsche periode zochten kunstenaars naar het uitbeelden van ideale vormen. Een ideaal lichaam was voor de Grieken een symbool van goedheid en deugd. De volmaakt symmetrische, foutloze beelden uit de klassieke periode waarin dit ideaal gerealiseerd werd, behoren tot de meest volmaakte scheppingen die de wereld heeft gezien, maar ze zijn behept met één onbedoelde handicap. Hun saaiheid. En dat is zeker geen associatie die Starbucks in haar logo wilde!
